Inhoudsopgave
Verlatingsangst bij honden is een veelvoorkomend probleem. Het kan zich uiten in verschillende gedragingen, zoals blaffen, piepen, slopen en onzindelijkheid. In dit blog leer je alles over verlatingsangst bij honden: wat het is, welke symptomen er zijn, wat de oorzaken zijn en wat je eraan kunt doen.
Wat is verlatingsangst bij honden?
Wanneer je twijfelt of je hond alleen thuis kan zijn, is het belangrijk om te weten wat verlatingsangst is en welke kenmerken daarbij horen. Verlatingsangst kent vele vormen en uitingen en kan soms lastig vast te stellen zijn.
Laten we beginnen met wat verlatingsangst is: een angststoornis waarbij de hond bang is om verlaten te worden door mensen aan wie hij gehecht is.
Dit kan zijn wanneer een hond alleen in huis is, maar het kan ook voorkomen wanneer een hond niet alleen is, maar gescheiden is van gezinsleden (bijvoorbeeld omdat de hond in een andere ruimte is).
Honden zijn zeer sociale wezens die sterk kunnen hechten aan de aanwezigheid van mensen en daar hun gevoel van veiligheid uit halen. Een hond met verlatingsangst heeft veel angst en paniek wanneer hij alleen is en voelt zich onveilig. Wanneer een hond met verlatingsangst (regelmatig) alleen moet zijn, heeft het enorme impact op het welzijn van de hond.
Er zijn verschillende vormen van verlatingsangst. Het is vooral belangrijk om te weten, dat iedere vorm van angst rondom alleen zijn, valt onder verlatingsgerelateerd gedrag. Om het simpel te houden, gebruiken we hiervoor de overkoepelende term verlatingsangst.
Welk gedrag laat een hond met verlatingsangst zien?
Er zijn een aantal gedragingen die kunnen wijzen op verlatingsangst, maar mogelijk ook in andere situaties voorkomen. Het is dus heel belangrijk om niet alleen naar het gedrag te kijken, maar ook naar de context. Laat de hond het gedrag ook zien wanneer er wel mensen in huis zijn? Dan heeft het mogelijk een andere oorzaak.
Daarnaast is het goed om te weten dat de signalen geen afvink lijst zijn om een conclusie te kunnen trekken: de meeste honden laten een deel van de gedragingen zien.
Gedragingen die voor kunnen komen bij verlatingsangst zijn:
- Blaffen, piepen of janken/joelen.
- Graven in bijvoorbeeld de mand, of op de bank.
- Kauwen, het slopen van meubels of deuren.
- Onzindelijkheid, plassen of poepen in huis.
- Rusteloosheid: rondjes lopen in huis, constant verplaatsen, hijgen, drukker zijn dan anders.
Hoewel vaak gedacht wordt dat een hond sloopt of in huis plast omdat hij boos is dat hij alleen is of gewoon stout is, zit er een andere reden achter. De voornaamste onderliggende reden van de meeste bovengenoemde gedragingen is om het contact met de eigenaar te herstellen: de hond is in paniek en wil niet alleen zijn. Door te blaffen of janken hoopt een hond gehoord te worden en op die manier weer contact te krijgen met de eigenaar. Het slopen van deuren heeft als onderliggende motivatie dat een hond letterlijk weer naar de eigenaar toe probeert te gaan. Een hond is niet bewust bezig met een eigenaar boos maken, maar in paniek en doet er alles aan om weer bij de eigenaar te kunnen zijn.
Redenen waarom sommige honden niet goed alleen kunnen zijn.
Er wordt regelmatig geroepen dat verlatingsangst een gebrek aan training is, maar die conclusie is te kort door de bocht. Er zijn honden die zonder training goed alleen thuis kunnen zijn en er zijn honden die het vanaf dag 1 al moeilijk vinden. Daarnaast zijn er ook nog honden waarbij het op latere leeftijd ontstaat.
Verschillende redenen van verlatingsangst zijn:
- Niet alleen kunnen zijn kan genetisch bepaald zijn. Veel honden zijn gefokt op karaktereigenschappen zoals bijvoorbeeld een trouw karakter, een gezellig maatje zijn. De honden die sociale eigenschappen vertoonden, werd mee verder gefokt. Hierdoor zijn honden in de loop van de tijd heel mensgericht geworden. Dat zijn fijne eigenschappen om samen te leven of werken met een hond, maar kan er ook voor zorgen dat de hechting zo sterk is dat een hond verlatingsangt heeft.
- Afhankelijkheid: op de manier zoals wij honden houden, zijn ze volledig afhankelijk van ons. Wij bepalen wanneer ze mogen ontlasten, wanneer ze eten krijgen en wanneer ze naar buiten mogen gaan. Kortom, voor veel eerste levensbehoeften zijn honden volledig afhankelijk van de mens. Door deze afhankelijke positie zijn mensen heel belangrijk in het leven van honden en kan alleen zijn bemoeilijkt worden.
- Verhuizing: het kan voorkomen dat een hond eerst wel alleen kon zijn, maar sinds een verhuizing niet meer. Een hond voelt zich mogelijk nog niet veilig op de nieuwe plek: de geluiden zijn anders, de omgeving is veranderd en soms heeft de verhuizing zelf veel stress opgeleverd.
- Herplaatsing: een hond die herplaatst wordt verliest alle vastigheid die hij had, zoals het huis en de mensen waarbij hij woonde. Ook als een herplaatsing beter is voor de hond zelf, is het een gebeurtenis met veel impact. Een hond kan het gevoel hebben om verlaten te zijn, of het gevoel van veiligheid nog missen in zijn nieuwe huis (zie het punt hierboven, over verhuizing).
- Het verliezen van een maatje, waarbij het zowel om een mens als dier kan gaan. Belangrijk om te weten: een maatje is lang niet altijd te vervangen door een nieuw huisdier.
- Veranderde sociale relaties: de komst van een nieuw huisdier, nieuwe partner of baby kan ook zorgen voor het ontstaan van verlatingsangst.
- Een verblijf in het pension/een vakantie: een pension kan een fijne plek zijn voor een hond, maar kan er ook voor zorgen dat een hond zich alleen gelaten voelt. Wij weten dat we de hond weer ophalen, maar de hond heef die zekerheid niet.
- Honden met een asielverleden: honden in het asiel zijn veel alleen in een kennel, wat kan zorgen voor verlatingsangst. Daarnaast hebben ze vaak al het gevoel verlaten te zijn, doordat ze er zijn gebracht door een vorige eigenaar.
- Verandering in medische situatie: medische dingen zoals pijn hebben, minder goed zien of horen, slechter ter been zijn kunnen zorgen voor meer onzekerheid en aanhankelijkheid. Ook dementie kan een oorzaak zijn.
- Gebrek aan training: soms hebben honden simpelweg niet geleerd om alleen te zijn, bijvoorbeeld doordat ze eerder nooit alleen hoefden te zijn.
- Traumatische ervaringen tijdens het alleen zijn: het kan zijn dat een hond goed alleen kon zijn, tot er iets voorgevallen is wat de hond heeft gekoppeld aan het alleen zijn. Denk bijvoorbeeld aan onweer terwijl de hond alleen thuis was, een inbreker, iets wat om is gevallen in huis of een conflict met een ander huisdier.
- Andere angsten: een hond die bijvoorbeeld angstig is voor geluiden, kan soms veiligheid vinden in de aanwezigheid van de eigenaar. Wanneer de hond alleen is, kan de angst heftiger zijn. De hond is dan niet per se bang voor het alleen zijn, maar bang voor iets anders, waardoor het alleen zijn moeilijk is.
Hoe weet je of jouw hond verlatingsangst heeft?
Als je niet zeker weet of je hond goed alleen kan zijn, is het verstandig om een keer te filmen wat je hond doet wanneer jij van huis bent.
Wanneer je de video’s bekijkt, let je goed op de lichaamstaal van je hond.
Belangrijk om te weten: iedere hond is uniek en laat andere signalen zien. Wat voor de ene hond nog ‘oké’ is, kan voor de andere hond wel degelijk een signaal van spanning zijn.
De signalen kunnen heel groots zijn, zoals janken en onrustig door het huis rennen. Maar, de signalen kunnen ook heel subtiel zijn, waarbij je alleen wat in het gezicht ziet veranderen bijvoorbeeld. Dat maakt het soms ingewikkeld om te herkennen of je hond goed alleen kan zijn of niet.
In het kort, waar let je op:
- Zie je ander gedrag dan wanneer je thuis bent? Of is het gedrag intenser dan wanneer je thuis bent?
- Laat je hond signalen van stress zien?
- Ligt je hond wel, maar is zijn hele lijf gespannen?
- Is je hond vocaler dan wanneer jij thuis bent?
- Zoekt je hond constant waar jij bent?
Herken jij één of meerdere signalen, dan is de kans groot dat jouw hond het toch moeilijk vindt om alleen te zijn. Twijfel je over de signalen van je hond? Neem gerust contact met mij op, dan kijk ik met je mee en vertel ik je wat ik zie.
Wat kun je doen als jouw hond verlatingsangst heeft?
Zoals ik al eerder in dit blog schreef, een hond met verlatingsangst die toch alleen moet zijn, ervaart veel angst en paniek. Dit heeft enorme impact op het welzijn van de hond en kan leiden tot chronische stress, waarover je in mijn blog over stress meer kunt lezen.
Helaas bestaat er geen simpel trucje of product waardoor een hond ineens wel alleen kan zijn, maar vraagt het intensieve training en management.
Wat kun je concreet doen om de verlatingsangst op te lossen?
- Zorg ervoor dat de hond niet meer alleen hoeft te zijn, zolang hij het niet kan. Je kunt dit bijvoorbeeld oplossen door oppas in te schakelen.
- Laat je hond medisch checken: is er sprake van pijn, gezichtsvermindering of verlies van cognitieve functies?
- Schakel hulp in om vast te stellen of er echt sprake van verlatingsangst is, of dat er een andere oorzaak is van het gedrag.
- Train op het tempo dat jouw hond aan kan: ga nooit over zijn grenzen, in een staat van paniek leert een hond niets en doet hij een vervelende ervaring op met alleen zijn. Je wil alleen maar neutrale of positieve ervaringen.
Wat als je alles al geprobeerd hebt om je hond alleen te leren zijn?
Ik hoor regelmatig dat eigenaren al van alles geprobeerd hebben, van kalmerende geluiden tot essentiële oliën en zelfs het aanschaffen van een nieuwe hond. En niks heeft gewerkt. Sterker nog, soms is het gedrag alleen maar heftiger geworden.
In zeer zeldzame gevallen zit verlatingsangst zo diepgeworteld, dat er daadwerkelijk geen oplossing meer is. In de praktijk zie ik dat 99% van de honden nog wel mogelijkheden heeft tot groei, mits de juiste aanpak wordt ingezet. De reden dat deze honden nog niet alleen kunnen zijn, is of omdat er niet aan de echte oorzaak gewerkt is, of in te grote stappen getraind is.
Mijn kennis door studie, wetenschap en eigen ervaring is dat er echt heel vaak verbetering mogelijk is, maar daar wel intensieve training en begeleiding voor nodig is. Ik zie het als het opbouwen van conditie: 1 keer per week trainen is niet genoeg om conditie op te bouwen, daar is veel herhaling voor nodig en werkt 4-5 keer trainen effectiever.
Daarnaast kan begeleiding van een professional heel zinvol zijn, om te helpen met een goede opbouw en het herkennen van de subtiele stress signalen een vak apart is.
Wanneer je hier meer over wilt weten, verwijs ik je graag door naar mijn pagina over verlatingsangst trajecten. Naast mijn studie tot kynologisch gedragstherapeut heb ik ook een specialisatie gedaan op het gebied van verlatingsangst. De afgelopen jaren heb ik al heel veel honden en eigenaren mogen helpen om alleen thuis te kunnen zijn, zonder angst en paniek te ervaren.